Ушул кезге чейин калыптанып калган: “Совет бийлиги орногонго чейин кыргыз эли туташ сабатсыз болгон” -деген пикирди тарыхчылар четке кагууда. Совет доорундагы расмий статистикада кыргыз элинин сабаттуулугу 1 пайызга жетпеген деп айтылган. Ал эми чындыгында 4 пайыздан ашканына далилдер бар –дешет окумуштуулар. Ушундай эле көрүнүш Түркстан крайындагы элдерге мүнөздүү болгон.
Совет доорунда чаар китепти окуткан боз үй мектептери жана жаңы усулдук медреселерде кат-сабаты жоюлган адамдар тууралуу маалыматтарды жайылтууга тыюу салынгандыктан, орус-тузем мектебинде окугандарды гана эсептеп, кыргыздар туташ сабатсыз болгон -деген пикир түзүлүп калган. Совет бийлиги орногонго чейин эле билимдин бийик сересине умтулган: Алдаш молдо, Ишеналы Арабаев, Тоголок Молдо, Белек Солтоноев, Ысык Шайбеков өңдүү ондогон кыргыз интеллигенттери өсүп чыкканы тарыхта белгилүү.
Зинакан Кайыпова