12-декабрь - Улуттук   адабият күнү

Кыргызстанда 12-декабрь - Чыңгыз Айтматовдун урматына улуттук адабият күнү катары жарыяланган. Ал 2011-жылдан тарта өкмөттүн чечиминин негизинде белгиленип келет.

ЧЫҢГЫЗ АЙТМАТОВ   ЖАНА  АНЫН  ЧЫГАРМАЛАРЫ ЖӨНҮНДӨ АЙТЫЛГАН  ОЙЛОР

“Жамийла”- махабат тууралуу  дүйнөдөгү  эң  сонун баян”

                                                                                                                                Л.Арагон

“Сөздүн  ачыгын айтканда, эң  кубанычтуу нерсе, Айтматовдун  кыргыз прозасындагы айрыкча өзгөчөлүгү  адамдарды сүрөттөөдөн, алардын өз ара мамилелерин  ичтен, тереңден көрсөтө билүүдөн байкалат. Биздин бир тууган  адабияттарда  адамдардын мүнөзү көпчүлүк  убактарда  кургак сөз  менен  берилет. Кээде авторлор  персонаждарына  өзүнүн  ойлорун таңуулаган  учурлар болот. Чыңгыз Айтматовдун повести  психологиялуу, табигый, көркөм жана жөнөкөй. Бул кыргыз прозасындагы жаңы көрүнүш”

                                                                                                                                  М.Ауэзов

“Биздин мекен  таланттарга кандай гана бай! Болгондо да зор,дүйнөлүк масштабдагы  таланттарга  бай...Алардын бири – Кыргызстандын уулу  Чыңгыз  Айтматов”.

                                                                                                                                  М.Шолохов

“Кыргызстандын бул жазуучусу – совет  адабиятындагы  кызыктуу фигуранын  бири. Андан  өзүнүн  китептери сыяктуу эле тазалыкты, күч-кубатты, назиктикти жана  чындыкты  дайыма сезип турасың”.

                                                                                                                                       А.Стиль

“Эгерде бизде, түрк  элинде, бирден-бир улуу акын  Назым Хикмет болсо, улуу  жазуучу-романист Чыңгыз  Айтматов да бизде ошондой таанымал. Түрк  окурмандары Чыңгыз Айтматовдун улуу кыргыз совет жазуучусу  экенине эч качан  шектенишпейт. Аны түрк  китепкөйлөрү өз жазуучусу  катары  кабыл алышып, анын  чыгармаларын  сүйүп окушат.”

                                                                                                                                        Я.Кемаль

“Тоо бийиктеп, тоо улана берерин  Чыңгыз өзү  аныктады. Аз жыл аралыгында кыргыз  адабиятынын даңкын дүйнөгө  чыгарган Чыңгыз  бүгүн  баатыр.

Ушундай тоо уланат. Тоо бийиктейт. Аны улаган, аны бийиктеткен Чыңгыздай  баатырларга  урмат!”

                                                                                                                                       Т.Сыдыкбеков

“Келе  жатышат жаңы Чыңгыздар Чыгыштан-

Таза боектун  кайраткери, кара сөздүн  падышасы!”

                                                                                                                                         О.Сулейменов

“Айтматов – бул адабияттагы  сейрек учуроочу, өзгөчө бир бөтөнчө  көрүнүш. Менимче дүйнөлүк  адабиятттын  майданына Чыңгыз өзү  кирген жок, дүйнөлүк  адабияттын өзү  анын чыгармачылыгын  кабыл алды. Адабияттын таразасында  жазуучунун  салмагы  таланты менен өлчөнөт”.

                                                                                                                                            М.Карим

“Өзүнүн  чыгармалары менен  Чыңгыз Айтматов  кубанууга, кайгырууга  жана тамшанууга  мажбурлады .Эң  башкысы: эгер сен адамдарга кечээ да, бүгүн да керек болсоң, эртең да керек болосуң дегенге өзү  менен кошо бизди ишендирип отурат”.

                                                                                                                                             Б.Кербабаев

“Чыңгыз Айтматов  кичине элден суурулуп чыгып, кыргызды дүйнөгө  таанытты. Грузиндер үчүн ушул жагдай маанилүү, ушул нерсе биздин элдерди тууган кылат. Чыңгыз Айтматовго чейинки адабий боштукту ал жалгыз өзү менен толтурду. Жалгыз өзү  менен”.

                                                                                                                                             Шадиман  Шаманадзе

“Айтматовдун эң сонун  повесттери анын  жаркыраган талантынын күбөсү  гана эмес, советтик  прозанын бул көрүнүктүү  чеберинин мындан аркы өсүшүнүн да чоң  кепили”.

                                                                                                                                                М.Тихонов

“...Чыңгыз  Айтматов – бул бүткүл адабияттык процесс  үчүн жана бөтөнчө  кыргыз  адабияты үчүн  жаркыраган  көрүнүш”.

                                                                                                                                               Мирзо Турсун-заде